پاکسازی و ضدعفونی انتهای دوره‌ی پرورش و تولید در فارم‌های طیور از مراحل آماده‌سازی سالن جهت شروع دوره جدید می‌باشد. پاکسازی و ضدعفونی انتهایی در فارم‌های گوشتی از اهمیت بسیار بیشتری برخوردار بوده زیرا طول دوره پرورش در مرغ گوشتی نسبت به مادر و تخمگذار کمتر است و در طول سال بین ۳ الی ۴ بار باید انجام شود. در اینجا مراحل پاکسازی و ضدعفونی انتهایی به ترتیب ذکر می‌گردد:
پاکسازی خشک
دلیل استفاده از کلمه خشک برای این مرحله عدم افزایش رطوبت سطوح و سالن است. پاکسازی خشک شامل خروج بستر از سالن و حذف حداکثری آلودگی‌های فیزیکی است. بستر آلوده‌ترین بخش سالن بوده که باید با استفاده از وسایل نقیله مخصوص و یا به صورت دستی توسط کارگر به خارج سالن انتقال یابد. حتما توجه داشته باشید که انتقال کود به خارج از سالن را به آرامی و به نحوی انجام دهید که کمترین گرد و غبار و آلودگی بلند شود. حتما یک دستورالعمل جهت دفع بستر (کود) در اختیار داشته باشد (بهتر است از دستورالعمل سازمان دامپزشکی استفاده کنید).
جهت مشاهده‌ی دستورالعمل سازمان دامپزشکی جهت کود مرغی کلیک کنید
پاکسازی مرطوب
این مرحله شامل چند بخش است:
خیساندن
در این مرحله سطوح را با آب خیس کنید. علت خیس کردن سطوح عملکرد بهتر ترکیب دترجنت مورد مصرف در مرحله بعد است. حتما به دمای هوا دقت کنید زیرا ممکن است سطوح خیس به سرعت خشک شوند به همین دلیل ممکن است لازم باشد این مرحله را به طور همزمان با مرحله بعد توسط دو کارگر انجام دهید
شست و شو
در این مرحله با استفاده از ترکیبات دترجنت مناسب اقدام به شست و شوی سطوح کنید. انواع دترجنت به دو صورت دترجنت قلیایی و اسیدی تقسیم بندی می‌شود. به طور کلی دترجنت قلیایی از بین برنده ترکیبات ارگانیک و دترجنت اسیدی از بین برنده ترکیبات معدنی (رسوبات معدنی) هستند.
این مرحله از اهمیت بسیار بالایی برخوردار است چراکه حدود ۹۵ درصد آلودگی‌ها در این مرحله از بین می‌روند. باید توجه داشته باشید که مکانیسم عمل دترجنت با ضدعفونی کننده متفاوت است و خاصیت بیوسید (کشندگی) ترکیبات ضدعفونی کننده را ندارد. به همین دلیل باید از خشک شدن دترجنت روی سطوح جلوگیری کرده و از وجود زهکشی مناسب جهت خروج آب در مرحله‌ی بعدی اطمینان حاصل کنید.
آبکشی
در این مرحله تمامی سطوحی که با دترجنت شسته شده است را به دقت آبکشی کنید. توجه داشته باشید که باقی ماندن دترجنت به روی سطوح می‌تواند اثربخشی ضدعفونی کننده را کاهش دهد.
ضدعفونی
این مرحله نیز به دو دسته تقسیم می‌گردد:
ضدعفونی مرطوب
با استفاده از ترکیبات ضدعفونی‌کننده محلول جهت ضدعفونی سطوح استفاده کنید. انتخاب یک ضدعفونی‌کننده مناسب بسیار اهمیت دارد. لازم به ذکر است جهت استفاده از دوز مناسب و توصیه شده حتما صبر کنید تا سطوح خشک شود و سپس اقدام به ضدعفونی کنید.
خصوصیات یک ضدعفونی‌کننده مناسب
یک محلول مناسب جهت ضدعفونی سطوح در انتهای دوره باید خصوصیات زیر را داشته باشد:
۱- وسیع‌الطیف:
بر طیف وسیع باکتری گرم مثبت، گرم منفی، مایکوپلاسما، اسپور باکتریایی) انواع ویروس پوشش‌دار و بدون پوشش، قارچ‌ها (میسیلیوم و اسپور)، انواع تک یاخته (اووسیت و فرم‌های فعال) تاثیرگذار باشد
۲- سریع‌الاثر:
این عامل در ارتباط با ضدعفونی‌کننده‌های قابل مصرف در سالن از اهمیت کمتری برخوردار است اما ترکیبات سریع‌الاثر فرصت کمی به عوامل خارجی به تاثیر بر اثربخشی محصول می‌دهد
۳- فعال در حضور ترکیبات آلی:
بسته به کیفیت انجام مراحل قبلی، سطوح همچنان حاوی ترکیبات آلی بوده هرچند ممکن است دیده نشوند. به همین دلیل از محصولاتی استفاده کنید که اثربخشی خود را در حضور ترکیبات آلی از دست ندهند
۴- فعال در طیف وسیع سختی آب:
آب مرغداری‌ها اغلب دارای سختی بالایی است و به همین علت از دستگاه‌های سختی‌گیر مانند RO استفاده می‌گردد. اما این تجهیزات در دسترس تمامی فارم‌ها نیست. سختی بالا اثربخشی برخی از ترکیبات ضدعفونی‌کننده را کاهش می‌دهد به همین دلیل از محصولاتی استفاده کنید که در سختی‌های بالا نیز اثربخشی بالایی داشته باشند
۵- فعال در طیف وسیع دمایی:
دمای سالن بسته به فصل و موقعیت جغرافیایی دمای متفاوتی دارد. ترکیبات ضدعفونی‌کننده به شدت تحت تاثیر دمای محیط بوده و باید فرمولاسیون آن به صورتی باشد که در طیف وسیع دمایی اثربخشی خود را حفظ کند
۶- سازگار با محیط و کارکنان:
برخی از ترکیبات ضدعفونی‌کننده مانند فرمالین به شدت برای کارکنان سرطان‌زا بوده و با ترکیبات اکسیدکننده (مانند هیدروژن پراکسید و پراستیک اسید) در صورت عدم فرمولاسیون پیشرفته اثرات خورندگی بر تجهیزات و تحریک کنندگی بر کارکنان خواهد داشت. به همین دلیل بهتر است از ترکیباتی استفاده کنید که سازگار با محیط زیست و امنیت کارکنان باشد.
۷- باقیمانده در محیط:
این فاکتور می‌تواند مانند تیغ دو لبه باشد. از طرفی باقی‌ماندن ترکیبات ضدعفونی کننده بر سطوح می‌تواند مدت زمان کاهش بار میکروبی را کاهش دهد اما از طرف دیگر نباید خاصیت سمی داشته باشد
ضدعفونی خشک
منظور از ضدعفونی خشک نوعی از ضدعفونی بوده که رطوبت محیط را افزایش نمی‌دهد. نام دیگر این مرحله گازدهی بوده که شکل ستنی با فرمالین + پرمنگنات انجام می‌شود (به شدت سمی، سرطان‌زا و تحریک کننده است). ترکیبات نسل جدید مانند اورتوفسفوریک اسید یا پنتا پتاسیم پراکسی مونو سولفات با به صورت تجاری در بازار وجود داشته که علاوه بر اثربخشی بالاتر سمیت بسیار کمی دارند. گازدهی سالن جهت ضدعفونی نقاطی که دسترسی به آن سخت بوده و یا ضدعفونی با محلول مقدور نمی‌باشد ضروری است. همچنین با این عمل میزان بالایی از آلودگی هایی که طی مرحله پاکسازی خشک وارد هوا شده‌اند از بین می‌روند.
ضدعفونی سیستم آبرسانی
توجه داشته باشید که حتما باید سیستم آبرسانی را با ضدعفونی کننده مناسب فلاشینگ کنید
