دوره خشکی گاو به دوره‌ای گفته می‌شود که باید دوشش شیر گاو را قطع و جیره‌ی و مدیریت آن بر اساس عدم تولید شیر تنظیم کنید.
چرا گاوها نیازمند دوره خشکی هستند؟
اولا، گاوها نیازمند دوره خشکی بوده تا بافت غدد پستانی آنان ترمیم شود. مطالعات نشان میدهد عدم وجود دوره خشکی در گاوها باعث کاهش تعداد سلول‌های ترشحی و کاهش تولید شیر می‌شود. دوما، در طی دوره خشکی گاوها از جیره‌ای با فیبر بالا استفاده میکنند که باعث بازسازی تن ماهیچه‌ی شکمبه و همچنین ترمیم هرگونه ضایعه در کبد می‌شود.
گاوهای خشک باید از علوفه ساقه بلند و یا چرا در علفزار استفاده کنند تا حرکات شکمبه و عمل جویدن در آنان تحریک شود. همچنین سه چهارم رشد گوساله در دو ماه آخر آبستی صورت می‌پذیرد بنابراین باید گاوها تغذیه مناسب بدون صرف انرژی جهت تولید شیر داشته تا گوساله‌ها رشد کافی داشته باشند. محدودیت بالانس انرژی ممکن است باعث تولد گوساله‌های کوچک‌تر نشود اما حتما بر وضعیت بدنی گاو تاثیر می‌گذارد.
ده نکته طلایی جهت افزایش پیک تولید شیر
خشک کردن گاوها
خشک کردن گاوها به پروسه‌ای میگویند که طی آن تولید شیر گاو ناگهان متوقف می‌شود. این پروسه شامل:
۱- ناگهان دوشش گاو متوقف می‌گردد
۲- استفاده از پماد پستانی آنتی بیوتیک
۳- عملیات Dip سرپستانک‌ها
جهت مطالعه مقاله (Pre-Dip و Post-Dip پستان گاو شیری) کلیک کنید
برای گاوهای پرتولید باید یک هفته قبل از خشک کردن گاوها باید مصرف کنسانتره کاهش دهید تا تولید شیر کاهش یابد. اگر گله از یک جیره‌ی مخلوط استفاده میکند گاو را از باقی جیره جدا کرده و از علوفه‌ی با کیفیت پایین‌تر استفاده کنید تا تولید شیر کاهش یابد. به محض خشک کردن گاوها، باید از گله شیری جدا شوند. دلایل این امر شامل:
۱- کاهش ریسک دوشش اشتباهی گاو خشک شده
۲- تغذیه گاو با یک جیره کیفیت با قیمت پایین‌تر و فیبر بالا که مناسب گاوهای خشک است
یک گاو خشک نسبت به یک گاو شیرده ۵۰ الی ۶۰ درصد ماده خشک کمتری مصرف میکند و احتیاجات مغذی بسیار کمتری دارد. گاوهای خشک باید در یک محیط خشک و تمیز نگهداری شوند زیرا این گاوها به میزان بیشتری مستعد ابتلا به ورم پستان بوده و این خطر دو هفته پس از شروع دوره خشکی و دو هفته قبل از زایمان بیشتر است. باید توجه داشته باشید که طی دوره خشکی از تماس پستان با عوامل آلوده محیطی مخصوصا ادرار و مدفوع جلوگیری کنید.
طول دوره خشکی
دوره خشکی کمتر از ۴۰ روز جهت بازسازی غدد پستانی کافی نبوده و بیش از ۷۰ روز هم از نظر اقتصادی به صرفه نیست. به همین دلیل یک دوره ۵۰ الی ۶۰ روزه از لحاظ بازسازی غدد پستانی و نسبت مصرف جیره بدون تولید شیر مناسب به نظر میرسد. اگرچه در مورد طلیسه‌ها میتوان دوره خشکی را ۶۰ الی ۷۰ روز در نظر گرفت.
دو گروه از گاوهای خشک وجود دارند
گاوهای خشک باید جدا شده و مدیریت و جیره متفاوتی داشته باشند. اما چرا گاوهای خشک باید به دو گروه تقسیم شوند؟ علت این امر این بوده که احتیاجات تغذیه‌ای گاوهای خشک در سی روز ابتدایی دوره خشکی نسبت به سه هفته انتهایی این دوره متفاوت است. با مدیریت گاوها در دو گروه متفاوت دامدار میتواند احتیاجات مناسب این دو گروه را تامین کنند.
گروه گاوهای Far-off:
این گروه از گاوها از زمان خشک کردن تا ۲۱ روز مانده به زایمان هستند. این گروه احتیاجات تغذیه‌ای و مدیریتی متفاوتی دارند
گروه گاوهای Close-up:
این گروه به گاوهایی میگویند که در ۲۱ روز مانده به زایمان خود قرار دارند. این گاوها جیره‌ای مغذی‌تر مصرف میکنند که از لحاظ ترکیبات مغذی بین جیره گاوهای شیری و گاوهای far-off قرار دارد. یک برنامه مدیریتی Close-up میتواند مصرف ماده خشک گاو را بهبود بخشد تا پس از زایمان احتمال وقوع بیماری‌های متابولیک مانند تب شیر کاهش یابد.
بهبود مصرف ماده خشک و کاهش مشکلات متابولیک باعث مدت پیک تولید شیر بیشتر و مقدار تولید شیر بیشتر در طول دوره شیردهی بعدی خواهد شد. بنابراین هدف این است که به گاو اجازه دهید تا دوره انتقال را مرحله‌ای به یک جیره غنی‌تر از ترکیبات مغذی و انرژی بالاتر قبل از زایمان هدایت کنید. پس از زایمان، گاوها آماده ورود به گله گاوهای شیری بوده و جیره‌ی مخصوص گاوهای شیری را مصرف میکنند.
مطالعات نشان میدهد که طی دوره Close-Up مصرف ماده خشک کاهش می‌یابد. مخصوصا طی یک هفته انتهایی مصرف ماده خشک تا ۳۰ درصد کاهش می‌یابد و علت این امر احتمالا به دلیل تغییرات هورمونی باشد. با این کاهش مصرف ماده خشک جیره باید متراکم‌تر تولید شود زیرا احتیاجات گاو و گوساله آبستن تامین شود. در طی جیره Close-Up مقدار کمی از جیره گاو شیری گله نیز به مصرف گاو میرسد تا میکروارگانیسم و بندپایان جیره گاو شیری با شکمبه گاو خشک نزدیک آبستنی عادت کند.
زمانی که گاوها پس از زایمان دچار بی اشتهایی کامل میشوند و مقدار زیادی وزن از دست می‌دهند، از چربی بدن خود استفاده میکنند که احتمال کتوز و کبد چرب را افزایش میدهد. بنابراین برنامه مدیریت گاوهای خشک انتهایی احتمال بیماری‌های متابولیک یا بیماری بعد از زایمان را کاهش میدهد.
به علاوه یک جیره غنی از انرژی به افزایش طول پرزهای شکمبه کمک میکند که به افزایش جذب اسیدهای چرب کوتاه زنجیر کمک کرده و باعث پیشگیری کاهش pH شکمبه می‌گردد. هر دو این عوامل از اسیدوز شکمبه‌ای و لنگش پس از زایمان جلوگیری میکند. همچنین جیره Close-up میتوان به صورتی فرموله شود که احتمال وقوع تب شیر را با اضافه کردن نمک‌های آنیونیک و بالانس کردن جیره با ماکرومینرال‌ها مانند سدیم، پتاسیم، کلرین و سولفور کاهش داد.
تغذیه گاوهای خشک Far-Off
گاوهای خشک Far-Off از علوفه تا دو درصد وزن خود مصرف میکنند. علوفه با طول بلند ۵۰ درصد میزان کل علوفه مصرفی گاو را تشکیل میدهد. سیلوی ذرت میتواند به مصرف گاوهای خشک Far-Off برسد اما محدودیت ۵۰ درصدی میزان کل ماده خشک کل وجود دارد.
همانند جیره گاو شیرده میزان علوفه داده شده به گاوهای خشک باید از لحاظ ترکیبات مغذی آن مورد آنالیز قرار دهید و آن را بر اساس احتیاجات گاو بالانس کنید.
تاثیر کیفیت علوفه بر گاو خشک
جیره گاوهای Far-Off بر اساس علوفه است. اگر احتیاجات گاو خشک از طریق علوفه تامین نگردد باید از کنسانتره یا دانه‌های انرژی‌زا استفاده کرد. میزان پروتئین کنسانتره یا مخلوط دانه‌ها توسط نوع علوفه تعیین می‌گردد. با کاهش کیفیت علوفه تغذیه شده باید از مقادیر بالاتری کنسانتره استفاده کنید. جهت رشد مناسب جنین و سلامت گاو خشک میزان کافی پروتئین، انرژی، مینرال و ویتامین مورد نیاز است.
حفظ شرایط بدنی مناسب گاو خشک
حفظ شرایط بدنی و میزان چربی مناسب و یکنواخت برای تولید شیر پس از زایمان بسیار مهم است. گاوها را با نمره بدنی ۳.۵ وارد دوره خشکی کنید و این نمره را در طی این دوره حفظ کنند. پس از زایمان گاوها از انرژی چربی بدنی خود جهت تولید شیر استفاده میکنند زیرا نمی‌توانند به یکباره مصرف خوراک را به میزان مورد نیاز برسانند. به همین جهت گاوهای خشک نباید طی دوره خشکی وزن کم کنند.
میزان کافی از مواد معدنی و ویتامین خوراک
فرآهم آوردن میزان کافی از مواد معدنی و ویتامین در خوراک برای گاوهای خشک جهت کاهش مشکلات سلامتی طی دوره خشکی بسیار مهم است. میزان کافی سلنیوم، ویتامین E، ویتامین A، ید، مس و کلسیم جهت پیشگیری از جفت ماندگی ضروری است. ترکیباتی مانند مس، روی، سلنیم، ویتامین A و E جهت پاسخ مناسب سیستم ایمنی نقش مهمی دارد. مصرف مقادیر کافی از این ترکیبات طی دوره خشکی برای مقابله با بیماری‌هایی مانند ورم پستان قبل و بعد از گوساله‌زایی مهم است.
نکاتی برای برنامه‌ی سودآور گاو خشک
۱- جیره غذایی گاوهای خشک مورد آنالیز قرار دهید. میزان کنسانتره مورد نیاز برای گاوهای خشک برای تامین مقادیری از پروتئین خام، انرژی و ویتامین که از علوفه تامین نمی‌شود ضروری است
۲- گروه گاوهای خشک Far-Off و Close-Up را از هم جدا کنید. گاوهای Close-Up جیره‌ای مصرف میکنند که فرمولاسیون مناسب نیاز آن را داشته تا از بیماری‌های متابولیک مانند تب شیر جلوگیری کرده و شرایط را برای زایمان فرآهم آورد.
۳- جیره‌ی مناسب و بالانس برای گاوهایی که در انتهای دوره شیردهی هستند استفاده کنید تا با نمره بندی ۳.۵ وارد دوره خشکی شوند و طی دوره خشکی وزن کم نکنند
۴- گاوهای خشک را در محیطی نگهداری کنید که احتمال ورم پستان محیطی به حداقل برسد. دسترسی گاوهای خشک را به حوضچه‌های راکد و محیط‌هایی که بستر آن همیشه سایه هست محدود کنید.
جهت مطالعه تاثیر کیفیت آب بر تولید شیر گاو شیری کلیک کنید
