اهمیت کیفیت آب در گاو شیری

پس از هوا، آب مهمترین نیاز حیوان محسوب می‌شود اما متاسفانه به کیفیت و کمیت آب در دسترس حیوان توجه نمی‌شود. فرآهم آوردن آب مطمئن تمیز جهت تولید حداکثری شیر گاو و عملکردهای تولید مثلی حیوان بسیار مهم است. گاوها برای عملکرد نرمال دستگاه گوارش نیازمند آب تمیز، حرکت یکنواخت غذا در دستگاه گوارش، جذب مناسب ترکیبات مغذی، حجم نرمال خون و بافت می ‌باشد.

کیفیت آب بر اساس تعداد

گاوها بین ۱۱۵ الی ۱۹۰ لیتر آب در روز آب مصرف میکنند. آب حدود ۸۷ درصد ترکیب شیر را تشکیل می‌دهد. نوشیدن آب ۶۰ الی ۸۰ درصد نیاز آب گاو خشک و شیرده را تامین کرده و باقی آن را غذای حیوان تامین می‌کند.

علائم عدم کیفیت آب آشامیدنی

کیفیت پایین آب آشامیدنی منجر به کاهش تولید شیر و نقص در سیستم تولید مثلی حیوان می‌شود. برخی از علائم کیفیت پایین آب آشامیدنی شامل:

۱- کاهش عملکرد سیستم ایمنی و افزایش تعداد سوماتیک سل شیر که منجر به کاهش کیفیت و میزان تولید شیر میگردد

۲- افزایش موارد نقص تولید مثلی شامل عدم آبستنی موفق، افزایش موارد مرگ زودرس جنینی و سقط جنین

۳- تغییر الگوی مصرف خوراک

۴- مشکلات عملکردی و سلامتی

۵- ایجاد مشکلات گوارشی در دام‌های جایگزین (جهت مطالعه مقاله مهمترین بیماری‌های گاو شیری کلیک کنید)

۶- تغییر طعم، بو و رنگ آب آشامیدنی

جهت خواندن مقاله (چگونه تولید شیر را افزایش دهیم؟) کلیک کنید

گوساله‌ها نیز نیازمند آب آشامیدنی با کیفیت هستند

زمانی که از نیاز آب آشامیدنی با کیفیت صحبت می‌شود تماما به گاوهای شیرده توجه می‌شود در حالی که گوساله‌ها نیز همانند گاوها به آب با کیفیت نیاز دارند. کیفیت آب شیر جایگزین یکی از مهمترین موارد جهت سلامت گوساله می‌باشد. همچنین گوساله باید دسترسی آزاد به آب تمیز داشته باشد تا بتواند به خوبی ترکیب مغذی را دریافت، هضم و جذب کند. عدم دسترسی آزاد به آب در روزهای ابتدایی پس زندگی گوساله مصرف شیر و غذا را تا ۳۰ درصد کاهش می‌دهد.

علائمی که نشان میدهد آب در دسترس گوساله از کیفیت خوبی برخوردار نیست شامل:

۱- افزایش وقوع مشکلات گوارشی

۲- کاهش فعالیت سیستم ایمنی

۳- کاهش وزنگیری روزانه و نرخ تبدیل FCR

۴- افزایش موارد محرومیت غذایی و رفتارهای غذایی نامناسب

مقدار آب و میزان در دسترس بودن آن به اندازه کیفیت آب مهم است

گاوها در طول یک روز بین ۴ الی ۵ ساعت مشغول غذا خوردن هستند اما تنها ۲۰ الی ۳۰ دقیقه مشغول آشامیدن آب هستند. بنابراین دسترسی آزاد به میزان آب مورد نیاز برای هر گاو به میزان مورد نیاز مهم است. آب مورد نیاز یک گاو جهت حفظ حجم خون، عملکرد بافتی، فعالیت بافتی و حرکت مناسب غذا در طول سیستم گوارش ضروری است.

جهت بهینه سازی مصرف آب گاو شیری، باید دسترسی مستقیم به آب تمیز در فاصله نهایتا ۱۵ متری خروجی جایگاه شیردوشی و آبشخوری وجود داشته باشد.

راه‌های بهینه سازی مصرف آب گاو شیری شامل

۱- اطمینان از جریان کافی آب به آبشخور که حداقل ۸ سانتی متر عمق داشته باشد

۲- فضای آبخوری برای هر گاو حداقل ۹ سانتی متر در نظر گرفته شود

۳- کیفیت آب را همیشه مورد آزمایش و بررسی قرار دهید

آزمایش کیفیت آب آشامیدنی

تولیدکنندگان شیر در گاوداری‌ها باید حداقل دو بار در سال (اواخر تابستان و زمستان) کیفیت آب آشامیدنی را آزمایش کنند. فاکتورهای زیر باید توسط تولیدکنندگان مورد بررسی قرار گیرد:

۱- TDS، pH و سختی

۲- مقدار ترکیبات معدنی مانند سولفات، کلرین، آهن، منگنز و نیترات

۳- شمارش کلی باکتری‌ها و شمارش کلی‌فرم‌ها به تنهایی

۴- ترکیبات سمی مانند فلزات سنگین، ارگانوفسفوره‌ها، PCB و هیدروکربن

جهت حل مشکلات زیر میتوان از راه حل‌های ذکر شده رو به روی آن استفاه نمود

باکتری: ضدعفونی آب

ترکیبات نفتی: فیلترهای کربنی

سختی بالا: سختی گیر

گاز سولفید هیدروژن: فیلتر اکسیدکننده و سپس فیلتر کربنی یا کلرزنی و سپس فیلتر رسوبی

ذرات آهن: سیستم RO و یا تقطیر

نیترات: سیستم RO و یا تقطیر

ترکیب آفتکش: فیلتر کربنی

فاکتور pH: فیلتر خنثی کننده

ذرات معلق بالا: فیلتر فیبری

طعم یا بوی نامطبوع: فیلتر کربن

آزمایش میزان آهن آب آشامیدنی بسیار مهم است زیرا ۱۰۰ درصد آن جذب حیوان شده و درصورتی که میزان آن از ppm ۰.۳ بیشتر باشد باعث طعم بد آب، افزایش استرس اکسیداتیو و نقص عملکرد سیستم ایمنی می‌شود. این امر منجر به افزایش احتمال ورم پستان و عفونت رحم و یا کاهش جذب مس، منگنز و روی از جیره حیوان میگردد.

آلودگی آب یا باکتری کلی‌فرم‌ها برای حیوان و انسان مصرف کننده از محصولات آن خطرناک بوده در حالی که نیترات و نیتریت منجر به نقص عملکرد تولید مثلی، سرکوب رشد در حیوانات جوان و کاهش ظرفیت حمل اکسیژن خون می‌گردد. عموما، سولفات خاصیت مسهل برای حیوان داشته که باعث کاهش راندمان مصرف غذا و عملکرد تولیدی حیوان خواهد شد. سولفور و سولفات نیز همچنین میزان جذب مس و سلنیم را کاهش داده که باید در این صورت میزان آن را در جیره افزایش داد.

مقادیر استاندارد پیشنهادی آب برای گاو و گوساله

ده نکته کلیدی جهت افزایش پیک تولید شیر

منبع